सिद्धार्थनगर नगरपालिकाको परिचय
सिद्धार्थनगर नगरपालिका लुम्बिनी प्रदेशको रुपन्देही जिल्लाको दक्षिण भेगमा अवस्थित रहेको छ । यो नगरपालिका ८३०२६’ पूर्वी देशान्तर र २७०३१’ उत्तर अक्षांशमा अवस्थित छ । कुल क्षेत्रफल ३६.०३ वर्ग कि.मी. ओगटेको यस नगरपालिका समुद्रसतहबाट ११० मिटरको उचाईमा रहेको छ भने नगरपालिकामा उष्णप्रदेशीय हावापानी पाइन्छ । अधिकतम तापक्रमः ४५.२० डिग्री सेल्सियस र न्यूनतम तापक्रम २.४० डिग्री सेल्सियस सम्म पुगेको देखिन्छ भने औसत वर्षाः १४३६.५ मि.मि. सम्म भएको पाइएको छ । सिद्धार्थनगर नगरपालिकामा नेपालको दोश्रो अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल “गौतम बुद्ध अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल” रहेको छ ।
सिद्धार्थनगर नगरपालिका नेपाल र भारतको सिमानामा पर्ने मुख्य प्रवेशद्वारहरु मध्ये एक महत्वपूर्ण पर्यटकीय, व्यापारीक र औद्योगिक केन्द्रको रूपमा स्थापित छ । भगवान गौतम बुद्धको बाल्यकालको नाम सिद्धार्थ (सर्वअर्थसिद्ध) बाट यस नगरपालिकाको नामाकरण गरिएको छ । सांस्कृतिक परम्परा र मान्यताहरू साहित्य, भाषा, कला, धर्म, सस्कृतिको साझा संगमको रुपमा यो नगरपालिका रहेको छ । वि.सं. १९९० सम्म नगन्य रूपमा मात्र वस्तीहरू भएको यस नगरमा वि.सं. २०१० सालमा शान्तिनगरमा हवाई मैदान निर्माण भएपछि बस्ति विकासको गतिमा तीव्रता आएको पाईन्छ । वि.सं. २०२४ सालमा भैरहवा नगर पञ्चायतको नामबाट औपचारिक रुपमा नगरपालिका घोषणा भएको थियो । वि.स. २०३३ साल देखि नगरपालिकाको नाम भैरहवा नगरबाट सिद्धार्थनगरमा रुपान्तरित भएको हो । १३ वटा वडामा विभाजित यस नगरपालिकाको सिमानामा पूर्वमा ओमसतिया र रोहिणी गाउँपालिका, पश्चिममा मायादेवी गाउँपालिका,उत्तरमा ओमसतिया र मायादेवी गाउँपालिका र दक्षिणमा सुनौली (महाराजगञ्ज जिल्ला, भारतले सिमाकंन गरिएको छ ।
प्रदेश : लुम्बिनी
जिल्ला : रुपन्देही
संघीय निर्वाचन : क्षेत्र नं.३
प्रादेशिक निर्वाचन : क्षेत्र नं.३ “क”
वडा संख्या :१३
कुल जनसंख्या : जम्मा स् ७६,३०७ (पुरुष: ३८१३६, महिला: ३८१७१)(राष्ट्रिय जनगणना २०७८ प्रारम्भिक प्रतिवेदन)
क्षेत्रफल : ३६.०३ वर्ग कि.मी.
जातजाति : ब्राह्मण, क्षेत्री, मुस्लिम, मधेसी, मगर, गुरुङ्ग ,नेवार आदि
धर्म : हिन्दु, मुस्लिम,बौद्ध आदी
जनघनत्व : २११८ प्रति वर्ग कि।मी।
घरधुरी : १२३२९
परिवार संख्या : १६०११
सिमाना : पूर्वःओमसतिया र रोहिणी र्गाउँपालिका
पश्चिम : मायादेवी गाउँपालिका
उत्तर : ओमसतिया र मायादेवी गाउँपालिका
दक्षिण : सुनौली (महाराजगञ्ज जिल्ला, भारत)
नदीनालाहरु : डण्डा र घाघरा खोला
शैक्षिक संस्था/ विद्यालय
सामुदायिक विद्यालय – १७ वटा
संस्थागत विद्यालय – ४२ वटा
मदरसा – १३ वटा
संस्कृत विद्यालय – १ वटा
सिकाई केन्द्र – १ वटा
स्वास्थ्य संस्थाहरु
१. सामुदायिक सरकारी अस्पताल – १ वटा
- भीम अस्पताल
२. निजि अस्पताल – ३ वटा
- लुम्बिनी रण अम्बिका शाह आँखा अस्पताल
- युनिभर्सल कलेज अफ मेडिकल साईन्सेज शिक्षण अस्पताल
- ओजस हस्पिटल प्रा.लि.
- आरोग्य मुल्टि स्पेशलिस्ट हेल्थ केयर एण्ड डाईग्योनोशटिक सेन्टर प्रा.लि.
३. शहरी स्वास्थ्य केन्द्र – २ वटा
- शहरी स्वास्थ्य केन्द्र वडा नंं ९
- शहरी स्वास्थ्य केन्द्र वडा नं. १०
४.आधारभूत स्वास्थ्य सेवा केन्द ( ३ वटा
- आधारभूत स्वास्थ्य सेवा केन्द वडा नंं १
- आधारभूत स्वास्थ्य सेवा केन्द वडा नंं ३
- आधारभूत स्वास्थ्य सेवा केन्द वडा नंं ११
५. बेलहिया हेल्थ डेक्स वडा नंं १ – १ वटा
